در این مقاله قصد داریم تا شما را با روش کار با اسپرسوساز خانگی آشنا کنیم. نوشیدنی قهوه که امروزه در ایران رقیب سرسخت نوشیدنی محبوب ایرانی‌ها یعنی چای است، قدمت طولانی در کشور ما دارد؛ قهوه‌خانه‌های جامانده از دوران صفوی که محل تجمع مردم و شاعران و نویسندگان بوده‌اند، صحت محبوبیت این نوشیدنی از قدیم‌الایام را تأیید می‌کنند.
قهوه انواع متعددی دارد و درست کردن قهوه در منزل مستلزم کسب مهارت در نحوه کار با اسپرسوساز خانگی است. از قهوه عربیکا که در آن دانه‌ها یا همان میوه قهوه استخراج میشود تا قهوه‌ترک که به دلیل استفاده ارامنه در بین اکثر مردم رواج دارد و اسپرسو و مشتقات آن مانند موکا، لته و… ، همگی نیازمند کسب مهارت در درست کردن این نوشیدنی هستند.
امروزه در همه کافه‌ها انواع قهوه سرو می‌شوند. در واقع درست کردن قهوه به مهارت خاصی نیاز دارد. بااین‌حال وجود یک دستگاه اسپرسوساز خانگی یکی از ملزومات آموختن این مهارت است. اگر نوشیدنی موردعلاقه شما قهوه است و می‌خواهید مهارت خود را در طرز کار با دستگاه اسپرسو ساز خانگی افزایش دهید و قهوه خوشمزه¬تری میل کنید، در این مقاله به روش کار با این دستگاه پرداخته‌ایم.
تاریخچه قهوه اسپرسو
قهوه اسپرسو در سال 1884 میلادی توسط آنجلو موریوندو ابداع شد. سال‌ها بعد یعنی در سال 1901 لوییجی بترزا که صاحب یک شرکت تولیدی در ایتالیا بود، تغییرات اساسی در این دستگاه به وجود آورد و صنعت قهوه را متحول کرد. او که در پی افزایش فشار برای به حداقل رساندن زمان دم کردن قهوه بود، به این اختراع جالب پرداخت و نام آن را اسپرسو گذاشت. اسپرسو در زبان ایتالیایی به معنای فشار وارد کردن است. شکل زیر اولین دستگاه اسپرسوساز اختراعی توسط بترزا است:
نحوه کار با اسپرسوساز خانگی
صفر تا صد روش کار با اسپرسوساز خانگی
برای اینکه روش کار با اسپرسوساز خانگی را بیاموزید ابتدا به اساسی‌ترین توضیحات درباره یک دستگاه اسپرسوساز میپردازیم. ابتدا دستگاه اسپرسوساز خود را روشن کنید تا گرم گردد (در اینجا ما پایه‌ترین حالت یک اسپرسوساز را در نظر می‌گیریم. در ادامه مقاله گفته میشود که تفاوت اسپرسوساز‌ها در جزئیات بسیار زیاد است؛ مثلا در انواعی از اسپرسوساز شما اصلا نیازی به گرم کردن دستگاه نخواهید داشت.)
برای اینکه بهترین بهره از اسپرسو خود را ببرید مطمئن شوید که دستگاه شما به اندازه کافی گرم شده باشد. بعد از آن داخل دستگاه آب بریزید و پس از اینکه دستگاه به اندازه کافی گرم شد، یکبار بدون اینکه قهوه‌ای در فیلتر باشد، دکمه را فشار دهید و یک شات آب از دستگاه عبور دهید. این یک نکته حرفه‌ای است که باعث خوش طعم شدن قهوه شما میشود.
اگر بهترین قهوه اسپرسو را می‌خواهید بهتر است قبل از درست کردن آن قهوه را آسیاب کنید. البته درست کردن اسپرسو با پودر‌های قهوه از پیش آماده شده نیز امکان‌پذیر است؛ فقط کیفیت قهوه کمی پایین می‌‌‌‌‌آید. قهوه پودر شده را در پرتافیلتر ریخته و با استفاده از تمپر آن را فشرده کنید؛ سپس پرتافیلتر را در جای خود قرار داده و دسته را بکشید. اگر دستگاه شما دارای فشارسنج است، به عددی که فشارسنج نشان می‌دهد دقت کنید؛ این عدد معیاری برای خوب بودن اسپرسوی شماست.
انواع مختلف اسپرسوساز و کاربردهای آن
در بالا به روش کار یک دستگاه اسپرسوساز در طبیعی‌ترین حالت ممکن پرداختیم. اگر شما قصد خرید دستگاه اسپرسو را داشته باشید امروزه تنوع زیاد این دستگاه‌ها ممکن است شما را در انتخاب سردرگم کنند. باید در تهیه یک دستگاه اسپرسو به موارد متعددی توجه کنید. برای تهیه دستگاه اسپرسوساز اگر شما یک قهوه‌خور حرفه‌ای نیستید، نیازی به تهیه دستگاه‌های اتوماتیک نیست.
اگر سلیقه شما ترکیب‌های مختلفی از شیر و اسپرسو است، باید دستگاهی انتخاب کنید که حتما قابلیت فوم‌دار کردن شیر را داشته باشد. در ادامه قصد داریم به معرفی انواع مختلف دستگاه‌های اسپرسوساز و معایب و مزایای آن بپردازیم ولی قبل از آن بهتر است پایه و اساس دستگاه اسپرسوساز را بررسی کنیم تا بتوانیم تفاوت دستگاه‌های مختلف را درک کنیم.
اجزای مختلف یک دستگاه اسپرسوساز
اسپرسو با فشار آب نزدیک به نقطهجوش یا بخار آب، از روی قهوه درست میشود. بسیاری از دستگاه‌های اسپرسو دارای مخزن بخار هستند که برای بخار کردن شیر در نوشیدنی‌های ترکیبی با اسپرسو مثل لاته یا کاپوچینو کاربرد دارد. روش‌های مختلفی برای گرم کردن دستگاه اسپرسوساز وجود دارند. اگر بخواهیم به اجزای اصلی انواع دستگاه‌های اسپرسو بپردازیم به چهار جزء اصلی می‌‌‌‌‌رسیم که در اغلب دستگاه‌ها وجود دارند، ولی ممکن است انواع آن در دستگاه‌های مختلف متفاوت باشند. این چهار قسمت اصلی شامل:
- پمپ آب
- بویلر
- هدگروپ
- پرتافیلتر
می‌شوند. همان‌طور که گفته شد، طریقه درست شدن اسپرسو گذراندن آب نزدیک به نقطهجوش از روی قهوه است. برای این کار نیاز به فشار آب بالایی داریم. پمپ آب موجود در دستگاه این فشار را تامین می‌کند. بویلر که به آن قطعه جوشاننده نیز گفته میشود مسئول افزایش دمای آب است. به محفظه‌ای که آب با فشار زیاد به آن وارد میشود، هدگروپ می گوییم که در دستگاه‌های مختلف شکل متفاوتی دارد و در نهایت پرتافیلتر که پودر قهوه در آن قرار میگیرد و محفظه‌ای متحرک است.
البته استفاده از تمپر که به وسیله آن قهوه در محفظه پرتافیلتر فشرده میشود نیز وسیله‌‌‌‌‌ای نسبتا ضروری است؛ زیرا باعث ایجاد فضای خالی در برخورد آب با قهوه و در نهایت بالا رفتن کیفیت اسپرسوی شما میشود. در ادامه به انواع متفاوتی از دستگاه‌های اسپرسوساز و روش کار با اسپرسوساز خانگی میپردازیم. ممکن است هر نوع از این دستگاه‌ها، اجزای دیگری به جز چهار جزء اصلی داشته باشند.
دستگاه اسپرسوساز مخزنی
اولین دستگاه اسپرسوساز دستگاه‌های دارای مخزن هستند. روش کار با اسپرسو ساز خانگی به گونه‌ای است که آب را داخل مخزن تعبیه شده ریخته و بعد از تمام شدن آب درون مخزن، دوباره آن را شارژ می‌کنیم. اگر مصرف اسپرسوی شما بالاست ممکن است شارژ کردن دوباره آب درون مخزن به طور مداوم کمی آزاردهنده باشد. از نقاط قوت این دستگاه می‌توان به سهولت در جابه‌جایی، بدون نیاز به نصب اشاره کرد و نقاط ضعف این دستگاه شامل نیاز به شارژ مداوم و رسوب‌زدایی می‌شوند.
دستگاه اسپرسوساز مستقیم یا لوله‌کشی شده
اگر می‌خواهید بدون توجه به مخزن آب هر روز قهوه درست کنید، میتوانید از دستگاه‌های دارای لوله‌کشی استفاده کنید. این دستگاه‌ها باید حتما در آشپزخانه شما نصب شوند. دستگاه اسپرسوساز مستقیم نیاز به نصب حرفه‌ای دارد و شما باید پس از خرید از نمایندگی برای نصب دستگاه کمک بگیرید؛ سپس روش کار با اسپرسوساز خانگی خود را از نمایندگی جویا شوید. این دستگاه هزینه بیشتری نسبت به یک دستگاه دارای مخزن دارد و به راحتی قابل جابه‌جایی نیست.
نحوه کار با اسپرسوساز خانگی
دستگاه اسپرسوساز حجمی
بهترین نکته برای داشتن یک اسپرسوساز قوام داشتن این نوشیدنی است که این مورد در یک دستگاه اسپرسوساز حجمی به خوبی رعایت شده است. روش کار با اسپرسوساز خانگی به گونه‌ای است که مقدار آب مصرفی دستگاه را اندازه گیری می‌کند و هنگامی که حجم مشخصی آب از اسپرسوی شما عبور کرد فرایند دم کشیدن قهوه تمام میشود.
این دستگاه، یک دستگاه تقریبا تمام اتوماتیک است که کار با آن نیاز به تجربه خاصی ندارد ولی به دلیل هزینه زیاد و بزرگی و قابلیت قوام دهی بالا معمولا در کافی‌شاپ‌ها از آن استفاده میشود.
دستگاه اسپرسوساز تک بویلر
دستگاه اسپرسوساز تک بویلر دستگاه ارزان¬تری است؛ چراکه در ساختار این دستگاه از یک دیگ بخار استفاده شده است. این دستگاه جای کمی اشغال می‌کند و دارای دسته‌ای برای فوم‌گیری از شیر نیز است. این دستگاه گزینه مناسبی برای مصارف خانگی به شمار می¬آید؛ البته چون در ساختار دستگاه‌های تک بویلر از یک دیگ بخار استفاده شده، مدت زمان گرم شدن دستگاه نیز بالا می‌رود. پس اگر شما صبح خود را با یک شات اسپرسو شروع یا به تنهایی زندگی می‌کنید، اسپرسوساز تک بویلر می‌تواند انتخاب بسیار مناسبی باشد.
دستگاه اسپرسوساز دو بویلر
دستگاه دو بویلر مانند دستگاه تک بویلر بوده ولی دارای دو دیگ بخار است. در این حالت شما بعد از خوردن یک شات نباید منتظر سرد شدن دستگاه بمانید و میتوانید بلافاصله شات بعدی را میل کنید. در این دستگاه از یک دیگ برای گرم کردن آب برای تهیه اسپرسو و از دیگ دیگر برای جوش آوردن آب و فوم دادن به شیر استفاده میشود. این دستگاه برای مصارف تجاری مناسب است ولی اگر شما خانواده بزرگی هستید نیز اسپرسوساز دو بویلر می‌تواند گزینه مناسبی باشد.
دستگاه اسپرسوساز دو بویلر
دستگاه اسپرسوساز مبدل حرارتی
این دستگاه نسبت به دستگاه دو بویلر سبک‌تر و ارزان‌تر است ولی دارای همان مزایای داشتن دو منبع حرارتی است. در واقع در این دستگاه از یک دیگ هم برای گرم کردن آب هم برای دم کردن قهوه و هم برای بخار دادن شیر استفاده می‌کند و مکانیزمی برای خنک کردن دستگاه دارد که شما نباید خیلی منتظر خنک شدن دستگاه برای میل کردن شات¬های بعدی بمانید و اگر در درست کردن اسپرسو مهارت زیادی ندارید، روش کار با اسپرسوساز خانگی مبدل حرارتی بسیار راحت است و می‌تواند یکی از بهترین گزینه‌ها باشد.
دستگاه اسپرسوساز دستی یا اهرمی
در فشار معمولی، آب به آهستگی در بین پودر قهوه حرکت کرده و اسپرسو شروع به دم شدن می‌کند. این مدت‌زمان بسیار طولانی خواهد بود که استفاده از دستگاه اهرمی این مشکل را مرتفع کرده است. با کشیدن اهرم، فشار خارجی به دستگاه وارد میشود و این باعث شده اسپرسوی شما سریع‌تر آماده شود.
روش کار با اسپرسوساز خانگی
دستگاه‌های اسپرسوساز بخار
روش کار با اسپرسوساز خانگی به گونه‌ای است که آب را تا نقطهجوش گرم می‌کند و اجازه می‌دهد فشار بخار ایجاد شود؛ سپس قهوه با فشار بخار دم میشود. کار با این دستگاه‌ها قدری سخت است و نیاز به تجربه دارد.
دستگاه‌های اسپرسوساز پمپی
این دستگاه‌ها که در حال حاضر بسیار محبوب هستند، از یک پمپ کوچک برای ایجاد فشار در آن استفاده شده است. برای فوم‌دار کردن شیر نیز قسمتی در دستگاه تعبیه شده است.
آموزش کار با اسپرسوساز خانگی
دستگاه اسپرسوساز نیمه اتوماتیک
در این دستگاه‌ها دم کردن قهوه به راحتی صورت میگیرد. دستگاه دارای یک پمپ برای ایجاد فشار مورد‌نظر و یک کلید روشن و خاموش برای قطع کردن جریان آب است. روش کار با اسپرسوساز خانگی به این صورت است که شما باید بدانید چه زمانی فرآیند دم کردن قهوه را متوقف کنید. البته اسپرسوساز نیمه اتوماتیک قابلیت فوم‌گیری شیر را نیز دارد.
روش کار با اسپرسوساز خانگی
دستگاه اسپرسوساز اتوماتیک
اگر شما می‌خواهید صبح با یک قهوه عالی از خواب بیدار شوید، قطعا این دستگاه گزینه بسیار مناسبی خواهد بود؛ چرا که میتوانید به راحتی با تنظیم تایمر در زمان مشخص قهوه خود را آماده داشته باشید. البته همه قابلیت آن به داشتن تایمر نیست. این دستگاه در واقع یک دستگاه اتوماتیک است که شما در بعضی از فرایند دم کردن قهوه میتوانید تغییراتی ایجاد کنید.
آموزش کار با اسپرسوساز خانگی
دستگاه اسپرسوساز فوق اتوماتیک
اگر به دنبال دستگاهی هستید که جای آسیاب‌کن قهوه را برای شما پر کند و بهترین اسپرسو را به شما تحویل دهد، ما اسپرسوساز فوق اتوماتیک را به شما پیشنهاد می‌کنیم. همان‌طور که می‌دانید آسیاب کردن قهوه قبل از دم کردن کیفیت اسپرسوی شما را دو چندان می‌کند و قوام بالایی به قهوه شما می‌دهد.
این دستگاه دارای تایمر برای خاموش شدن به صورت اتوماتیک نیز است. این دستگاه اسپرسوی بسیار تازه‌ای را به شما می‌دهد. از معایب این دستگاه، آن است که در برخی از انواع اسپرسوسازهای تمام اتوماتیک نمی‌توان از قهوه آسیاب شده استفاده کرد.
طرزکار با دستگاه اسپرسوساز خانگی
دستگاه اسپرسوساز اولترا اتوماتیک
هر قابلیتی که قهوه فوق اتوماتیک دارد را دستگاه اولترا نیز دارد؛ به اضافه قابلیت فوم‌دار کردن شیر برای تهیه انواع مشتقات اسپرسو مثل کاپوچینو، موکا و…
دستگاه اسپرسوساز پاد
اگر قرص یا پادهای جذاب قهوه را ببینید میتوانید حدس بزنید این دستگاه چقدر جذاب و کاربردی است. اگر شما وقت وزن کردن و منتظر ماندن برای آماده شدن قهوه را ندارید این دستگاه با قرص های آماده‌ای از قهوه کار می‌کند که شما کافی است یکی از پادها را داخل غلاف قرارداده و شاسی را بکشید و در کوتاه‌ترین زمان ممکن قهوه خود را میل کنید. این دستگاه هزینه بالایی ندارد و برای مصارف خانگی بسیار کاربردی است.
موکا پات یا قوری دمی
سال‌ها مردم قهوه تیره‌رنگ اسپرسو خود را در دستگاه‌های کوچک دستی که امروزه هم در بازار موجود هستند درست می‌کردند. این دستگاه‌های کوچک که قوری موکا یا موکا پات نام دارند، طرز کار بسیار ساده و جالبی را به خود اختصاص داده‌اند. موکا پات در اندازه های مختلف وجود دارد و شما میتوانید باتوجه‌به تعداد نفرات خانواده اندازه 3 یا 6 نفره آن را تهیه کنید. این دستگاه سه بخش دارد: محفظه آب، فیلتر قهوه و محفظه خروج قهوه.
روش کار با اسپرسوساز خانگی موکا پات به این صورت است که ابتدا باید به تعداد نفرات آب داخل محفظه بریزید. توجه داشته باشید که آب نباید به حدی باشد که تا بالای محفظه را بپوشاند. ترجیحا از آب سرد استفاده کنید و انداختن چند قالب یخ کوچک خامه اسپرسوی شما را زیادتر می‌کند.
سپس قهوه پودری را برای هر نفر یک پیمان داخل فیلتر قهوه بریزید و با قاشق فشار دهید تا قهوه کاملا متراکم شود. سپس محفظه خروج قهوه را ببندید و آن را روی شعله ملایم قرار دهید. قهوه کم‌کم از سوراخ های بالای محفظه خروج بیرون می آید.
روش کار با اسپرسوساز خانگی
طعم اسپرسوی خود را دلنشین کنید
همان‌طور که می‌دانید قهوه اسپرسو قهوه‌ای با کافئین بالاست و این ویژگی باعث میشود این نوشیدنی گزینه مناسبی برای افزایش انرژی در یک روز کسالت بار یا بیدار ماندن در شب‌های امتحان و… باشد. اما نکته مهم آنجاست که طعم این نوشیدنی به عوامل گوناگونی بستگی دارد. شاید شما یکی از طرف‌داران پروپاقرص اسپرسو هستید ولی با میل یک قهوه بی‌کیفیت تا مدت‌ها آن را متوقف کنید. در اینجا به چندین عامل تأثیرگذار در طعم قهوه شما میپردازیم.
خوب آسیاب شدن دانه های قهوه در طعم و عطر قهوه شما بسیار موثر است؛ بهترین حالت آسیاب کردن قهوه قبل از استفاده از آن است. میتوانید این کار را با استفاده از آسیاب‌های کوچک دستی تیغه‌ای که در همه آشپزخانه‌ها وجود دارند، انجام دهید.
همچنین میتوانید از دستگاه‌های مخصوص آسیاب قهوه که به آن بلندر نیز می‌گویند و به صورت دستی یا برقی در بازار موجود هستند، استفاده کنید. یکی از عوامل ترش شدن قهوه خوب آسیاب نشدن آن است؛ پس اگر طعم ترشی جای تلخی دلچسب اسپرسو را گرفت، بدانید که دستگاه آسیاب شما دچار مشکل است. از دیگر مواردی که اسپرسوی شما را خوش طعم و دلچسب می‌کند و اگر رعایت نکنید اسپرسوی بدطعمی خواهید داشت، دمای هواست.
اگر به طرز کار با دستگاه اسپرسو ساز خانگی در انواع دستگاه‌ها دقت کرده باشید در تهیه اسپرسو نباید آب جوشیده باشد. شما به آب با دمای بالا که به حالت جوشیده نرسیده است، نیاز دارید. این دمای بالا میزان عناصر بیرون‌آمده از تفاله قهوه را تعیین می‌کند. در نظر بگیرید که آب جوش برای اسپرسو مضر است و طعم اسپرسو را ترش می‌کند.
طرز کار با دستگاه اسپرسوساز خانگی
نتیجه‌گیری
برخی خوراکی‌های خوشمزه اگر در خانه تهیه شوند طعم و عطر متفاوتی دارند؛ مثل تفاوت نان خانگی با نان در نانوایی‌ها. قهوه نیز یکی از همین موارد است. درست کردن قهوه داخل خانه فوت‌و‌فن خاص خود را می‌طلبد ولی اگر شما روش کار با اسپرسوساز خانگی خود را بدانید و مهارت کافی در درست کردن قهوه کسب کنید، این کار برایتان دلچسب‌تر خواهد شد.
اسپرسو یک نوشیدنی بسیار جذاب است که چگونگی مصرف آن به سلیقه شخصی شما بستگی دارد. البته که میل یک اسپرسوی جذاب در یک روز بارانی حق همه ماست. قبل از آن فراموش نکنید حتما آموزش کار با اسپرسوساز خانگی را دنبال کنید.
